آيين‌هاي سوگواري محرم در بوشهر
_در استان بوشهر مراسم ماه محرم همانند ساير شهرهاي کشورمان با شکوه تمام برگزار مي‌شود. علاوه بر مراسم‌هاي زنجير‌زني و سينه‌زني و روضه‌خواني مراسم‌هاي خاص منطقه برگزار مي‌شود.
مکان‌هاي عزاداري از مسجدها، حسينه‌ها، ميدان‌ها، خيابان‌ها، کوچه‌ها و منازل شخصي آغاز مي‌شود. با فرا رسيدن ماه محرم سردرخانه‌ها و تکايا و امامزاده‌ها را علم سياه زرد مي‌زنند و مردم لباس سياه پوشيده آنهايي که نذر دارند خود را براي پخت و پز آماده مي‌کنند.
روضه و نوحه‌خواني در هر شب به يک موضوع حادثه غم انگيز کربلا به شرح زير اختصاص دارد:
شب اول، درباره فرا رسيدن ماه محرم، شب دوم درباره حضرت مسلم، شب سوم در باره طفلان مسلم، شب چهارم در مورد حج‌الوداع، شب پنجم در باره حر، شب ششم درباره علي اصغر، شب هفتم درباره حضرت علي اکبر(ع)، شب هشتم در باره قاسم داماد، شب نهم درباره حضرت عباس (ع) و شب دهم درباره امام حسين(ع).
گهواره علي‌اصغر: تقريباً در تمام شهرها و روستاهاي استان براي گهواره خدمت علي‌اصغر مراسمي بر پا مي‌شود. در اين گهواره چوبي که مختک نام دارد و با توري سبز آن را مي‌پوشانند، شبيه علي‌اصغر را مي‌خوابانند و آن را تکان مي‌دهند و به نوحه‌خواني و لالايي خواني مي‌پردازند. زنان نازا گهواره را تکان مي‌هند و لالايي مي‌خوانند.
وسايلي که همراه گروه عزاداران روزهاي نهم و دهم حمل مي‌شود عبارتند از:
سژه: در جلو هيأت عزاداري يک نفر سژه را روي کمربند چرمي پهن بسته و جلو عزاداران مي‌گرداند. هنگام حرکت سژه‌ها را تکان داده و به نشانه تعظيم و سلام امام حسين تيغه وسط سژه را که نوک بلندي دارد خم کرده و تا زمين مي‌آورند.
علم: گروهي از عزاداران انواع مختلف علم را به ترتيب پشت سر هم حمل کرده و حرکت مي‌دهند.
کتيبه: دو نفر پارچه‌اي را که مشخصات هيأت عزاداران روي آن نوشته شده جلو دسته‌حرکت مي‌دهند.
ذوالجناح: ذوالجناح اسب سفيدي است که روي آن لکه‌هايي مي‌مالند و شال‌هاي رنگي را دور گردن آن مي‌آويزند. پيرمرداني که توانايي سينه‌زني محکم را ندارند، اطراف ذوالجناح سينه مي‌زنند.
حجله قاسم: حجله نمادين حضرت قاسم را با پارچه‌ها و نوارهاي رنگي تزيين و چراغاني مي‌کنند. اين حجله روي دست توسط چهار نفر حمل مي‌شود. زنان با ديدن آن کل مي‌کشند و بر سر و صورت خود مي کوبند و براي داماد ناشاد امام حسين گريه و زاري سر مي‌دهند. همراهان حجله نوحه قاسم مي‌خوانند. در عقب حجله قاسم خونچه‌هايي حاوي شمع، شيريني و حنا حمل مي‌شود.
نعش شهداي کربلا: نعش نمادين شهيدان کربلا را در تابوت‌هايي قرار مي‌دهند و روي جنازه‌ها کبوترهاي خونين را مي‌گذارند و روي سر مردم حمل مي‌کنند. در روز عاشورا نعش‌ها را وسط ميدان گذاشته و شيري که به منزله پاسبان شهداست در کنار اجساد کاه و خاک روي سر خود مي‌ريزد.
سنج و دمام‌زني: در مراسم عزاداري و همراه با دسته‌هاي سينه‌زني و هنگام تعزيه‌گرداني، سنج و دمام زده مي‌شود. دمام‌ها معمولاً هفت عدد است. يکي از دمام‌ها برخلاف ديگر دمام‌ها نواخته مي‌شود، به اين ريتم بشکون گفته مي‌شود. هنگام ضرب‌زدن طرف راست را با ضرب کوچک و طرف چپ دمام را با دست ضربه مي‌زنند. همراه دمام‌سنج زده مي‌شود که با حرکت ضرب بر هم کوبيده مي‌شود.
در ميداني که مراسم روز عاشورا و يا تعزيه برگزار مي‌شود، خيمه‌هايي که متعلق به امام حسين (ع) و حضرت عباس(ع) و حضرت زينب(س)، علي اکبر(ع) و قاسم(ع)است، برپا مي‌شود. مردم در خيمه‌ها به عزاداري پرداخته و مراسم نذري و نون پوشان ( يک نوع نذري است که فرد نذر شده را بر خيمه امام حسين و يا در مساجد روي منبر خوابانده و تمام بدنش را با نان مي‌پوشانند سپس نان را با حلوا به صورت لقمه‌هاي بزرگ درآورده و بين مردم تقسيم مي‌کنند) را انجام داده و مشکل گشا تقسيم مي‌کنند.
هنگام آتش زدن خيمه امام حسين ( ع) در ظهر عاشورا عزاداران در گرماي طاقت فرسا با شور و هيجان فراوان به گرد خيمه برسر و سينه خود مي‌زنند و به عزاداري مي‌پردازند، خاکستري را که حاصل از سوختن خيمه است به عنوان تبرک براي شفا بر پيشاني خود مي‌مالند.
سينه‌زني: پس از پايان مراسم روضه‌خواني مردم خود را براي مراسم سينه‌زني آماده مي‌کنند. ابتدا گروه دمام زنان با نواختن دمام مردم را خبر کرده و آنها را جمع مي‌کنند. سينه زنان به صورت حلقه‌هاي دايره‌وار به گرد نوحه خوان مي‌چرخند. نوحه خوان در وسط کنار سکويي نوحه مي‌خواند و عزاداران در حاليکه با دست چپ کمر همديگر را مي‌گيرند، با دست راست به سينه مي‌زنند.
نوحه خوان شروع به خواندن نوحه پيش‌خوان مي‌کند و سينه زنان به بيت تکراري نوحه که بعد از چند بيت مي‌آيد، جواب مي‌گويند. هنگام چرخيدن، عزاداران دست راست را بالا برده و پاي راست را به زمين کوبيده محکم دست را به سينه مي‌زنند. سينه خوب که گرم شد يعني به اوج رسيد نوحه خوان اعلام (واحد) مي‌کند، بعد از گفتن واحد ريتم نوحه‌ها عوض شده و بيت تکراري وجود ندارد. سينه زنان با حرکات موزون پا - پاي راست را عقب مي‌اندازند - در حالي که خم شده‌اند، دست راست را تا نزديک زمين مي‌برند، بعد با چرخش دست بلند مي‌شوند و به صورت هماهنگ و يک صدا سينه مي‌زنند. سينه با دعا براي عزاداران و دعا براي رهبر کشور ختم مي‌شود.
مراسم دمام‌زني و سينه زني علاوه بر ايام عاشورا در ماه صفر و ماه مبارک رمضان در عزاي حضرت علي (ع) نيز انجام مي‌شود.
شام غريبان: شب يازدهم محرم در مساجد و تکايا و حسينيه‌ها شام غريبان برگزار مي‌شود. تمام چراغ‌هاي کوچه‌ها و معابر اطراف را خاموش مي‌کنند و عزاداران به صورت دسته‌هاي چند نفري به راه مي‌افتند. چند قدم که راه افتادند به صورت حلقه‌وار دور يکديگر نشسته و شمع روشن مي‌کنند و نوحه شب شام غريبان را مي‌خوانند.
گروه اول پس از خواندن نوحه شمع‌ها را خاموش کرده، بلند مي‌شوند و به راه مي‌افتند. سپس گروه بعدي نشسته و نوحه شام غريبان را مي‌خوانند. در ميان راه همه ساکت شده يک نفر مصيبت مي‌خواند و بقيه بر سر و صورت خود زده و گريه و زاري سر مي‌دهند. در بعضي جاها در اين شب گروه موزيک نيز که شامل يک طبل‌زن و يک سنج‌زن به راه افتاده و ديگران پشت سر وي ملايم زنجير مي‌زندد و نيز طفل صغيري _ شبيه حضرت رقيه دختر سه ساله امام حسين ( ع) که در اين شب گم شده‌اند _ را که رويش را پوشانده‌اند در تخته‌اي که پر از خار است (خار نشانه بيابان کربلاست) نشانده و روي سر حمل مي‌کنند.
چهارشنبه‌سوري (چهارشنبه آخر ماه صفر): چهارشنبه آخر ماه صفر که به آن چهارشنبه‌سوري نيز مي‌گويند روزي نحسن و بديمن شمرده مي‌شود. در شهرها و روستاها مراسم و اعتقاداتي جالب راجع به اين روز دارند. در آبادي‌هايي ساحلي کنار دريا دختران چند عدد سنگ يا مهر را در دريا پرتاب کرده سپس پاي خود را در آب دريا فرو مي‌برند و حاجات خود را براي دريا باز مي‌گويند که دريا حاجت آنها را بدهد. مردم مقداري از آب دريا را برداشته به خانه براي تبرک مي‌برند. در اين روز مرغي را سر برده که خودريزي شور و دفع بلايا کند.
صفرکت: در بعضي مناطق مثل شبانکاره چوب و يا برگ درخت نخل را آتش زده و در اتاق‌ها مي‌گردانند سپس آن را از در حياط بيرون مي‌برند.
در روستاهايي که در جلگه قرار گرفته‌اند، در اين روز مردم به زيارت امامزاده يا قدمگاه محل مي‌روند و زناني که بچه‌دار نمي‌شوند، نذر مي‌کنند تا بچه‌دار شوند. مراسم روشن‌کردن آتش و پريدن از روي آن که در چهارشنبه سوري آخر سال خورشيدي برپا مي‌شود، در اين روز نيز اجرا مي‌شود
کسب و کار سالم و اصولی در اینترنت
:: موضوعات مرتبط:
عکس ، مطلب و ... ,
,
:: بازدید از این مطلب : 604
|
امتیاز مطلب : 24
|
تعداد امتیازدهندگان : 7
|
مجموع امتیاز : 7
عضو شوید
عضویت سریع
آمار
وب سایت:
آمار مطالب
آمار بازدید
